اکتشاف آب‌زیرزمینی کارستی با استفاده از توموگرافی مقاومت‌ویژه الکتریکی و سنجش از دور، شمال شرق خوزستان

با توجه به رشد سریع جمعیت و تغییرات اقلیمی انتظار می‌رود در آینده نزدیک منابع آب‌زیرزمینی به‌طور فزاینده‌ای جهت تأمین آب شرب مورد استفاده قرار گیرند. روش‌های مقرون‌به‌صرفه و کارآمد برای اکتشاف آب‌های زیرزمینی به‌ویژه در مناطق آهکی می‌توانند به‌عنوان ابزاری مناسب جهت شناخت پتانسیل هیدروژئولوژی کارستی به‌کار گرفته شوند. این مقاله روش اکتشافی مبتنی بر سنجش از دور و GIS را به‌منظور شناسایی نواحی با پتانسیل بالا آب‌زیرزمینی و توموگرافی ژئوالکتریک را به‌منظور تعیین محل دقیق حفاری چاه‌های آب ارایه می‌دهد. در این مطالعه یک مدل هیدرو-تکتونیکی شامل لایه‌های مؤثر بر هیدروژئولوژی کارست، برای تشخیص مناطق با پتانسیل آب‌زیرزمینی زیاد در کارست ایذه، شمال شرق خوزستان، به‌کار گرفته شد. سنجش از دور همراه با GIS برای تلفیق لایه‌های فاصله از منطقه تخلیه، اختلاف تراز ارتفاعی، چگالی شکستگی‌ها، شیب، و چگالی تقاطع شکستگی‌ها به‌کار گرفته شد. وزن پارامترهای مدل براساس اهمیت آنها بر هیدروژئولوژی کارست بین 1 تا 5 تعیین شد. به‌منظور تعیین محل دقیق نقاط مناسب حفاری در مناطق با پتانسیل زیاد، عملیات داده‌برداری ژئوالکتریک در دو پروفیل با آرایه دوقطبی-دوقطبی انجام، و سپس توموگرافی مقاومت‌ویژه الکتریکی دوبعدی در مناطق انجام شد. براساس نتایج توموگرافی ژئوالکتریک در آهک آسماری ایذه، مقاومت‌ویژه الکتریکی زیاد (بین 200 تا 1000 اهم‌متر) بیانگر آهک خشک می‌باشد که در هنگام وجود آب در آنها مقاومت‌ویژه الکتریکی (تا حدود 50-150 اهم‌متر) کاهش می‌یابد. حفرات خشک با بی‌هنجاری مقاومت‌ویژه الکتریکی در پروفیل جاموشی با مقاومت‌ویژه الکتریکی حدود 400 اهم‌متر و در سایت غرب ایذه با مقاومت‌ویژه الکتریکی بسیارزیاد (1500 تا بیش از 2000 اهم‌متر) در زمینه آهکی قابل‌تشخیص است. لایه‌های مارنی و آهک مارنی با نفوذپذیری کم، می‌توانند با مقاومت‌ویژه الکتریکی بسیارکم (کمتر از 20 اهم‌متر) از لایه‌های آهک آب‌دار (حدود 100 تا 200 اهم‌متر) تشخیص داده شوند. حفاری یک حلقه چاه آهکی با آبدهی زیاد (61 لیتر در ثانیه) و افت کم (48/0 متر) در پاییز 1398 در کارست غرب ایذه نمایانگر کارآیی تلفیق روش‌های اکتشافی به‌کار گرفته شده می‌باشد.